Περιεχόμενα
Η ανατρεπτική αγορά: Cash Scenario στη χώρα μας Δείτε το συναρπαστικό μυστήριο που περιβάλλει την ξαφνική έξαρση των μετρητών στην αγορά μας, ενώ τα χαρτονομίσματα βρίσκονταν στα πρόθυρα της εξαφάνισης.
Παρά την επανάσταση που κατέστησε το χρήμα ουσιαστικά παρωχημένο, τα μετρητά επανεμφανίστηκαν μυστηριωδώς, συνυπάρχοντας με την άνοδο των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Αυτό το παράδοξο, που παρατηρήθηκε από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ, εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με την αύξηση της κυκλοφορίας μετρητών εκτός τραπεζών παράλληλα με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Η Ελλάδα έχει βιώσει το ίδιο φαινόμενο, με τις συναλλαγές εντός καταστημάτων να μειώνονται κατακόρυφα και τα ηλεκτρονικά μέσα να κυριαρχούν, ενώ η ζήτηση για τραπεζογραμμάτια αυξάνεται εκπληκτικά. Εμβαθύνετε στο αίνιγμα των νομισματικών μεγεθών και διερευνήστε τις ανησυχίες που εγείρει αυτή η έξαρση της κυκλοφορίας μετρητών εκτός τραπεζικού συστήματος.
Η αγορά είναι αναστατωμένη: Δείτε τι συνέβη –.
Το παράδοξο των ηλεκτρονικών συναλλαγών και της ζήτησης μετρητών
Τι συνέβη; Και ενώ τα χαρτονομίσματα αποτελούσαν είδος υπό εξαφάνιση, ξαφνικά η αγορά βρέθηκε να έχει μετρητά! Εν μέσω της επανάστασης, τα χρήματα δεν κυκλοφορούσαν πλέον, αλλά τώρα, την ίδια στιγμή, υπήρχαν χρήματα στην αγορά!.
Η θεωρία των νομισματικών μεγεθών, ίσως, ήταν για ορισμένους, μία από τις πιο βαρετές στις οικονομικές σχολές.
Ωστόσο, γίνεται ενδιαφέρουσα όταν χρησιμοποιείται για να εξηγήσει το εξής παράδοξο: Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αυξάνονται ταυτόχρονα με τη ζήτηση για τραπεζογραμμάτια και κέρματα.
Πρόκειται για ένα παράδοξο, το οποίο έχει εντοπιστεί από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ και το οποίο έγινε εντονότερο με την πανδημία, όταν αυξήθηκαν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και ταυτόχρονα η έξοδος μετρητών από τις τράπεζες.
Το ίδιο ακριβώς φαινόμενο συνέβη και στην Ελλάδα.
Οι τράπεζες δημοσιεύουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι συναλλαγές στα καταστήματα έχουν μειωθεί περισσότερο από 50% σε σχέση με το 2019, το 97% των συναλλαγών πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα και η χρήση των ΑΤΜ μειώνεται.
Ταυτόχρονα, όμως, η ζήτηση για τραπεζογραμμάτια, σύμφωνα με τα στοιχεία της BoE, αυξάνεται, όπως και η αξία της μέσης ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ. Οι συναλλαγές με κάρτες, δηλαδή, από το 2019 μέχρι σήμερα, έχουν αυξηθεί κατά 44%.
Η αναλογία των συναλλαγών με μετρητά προς τις συναλλαγές με κάρτα και τις αναλήψεις από ΑΤΜ
Ένας δείκτης που χρησιμοποιείται για την περιγραφή της συναλλακτικής συμπεριφοράς είναι αυτός που συγκρίνει την αξία των μετρητών από αναλήψεις ΑΤΜ με το σύνολο των συναλλαγών με μετρητά και κάρτες ΑΤΜ.
Η αξία των συναλλαγών με κάρτες το 2020 ήταν 35 δισεκατομμύρια ευρώ (εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021), από 24 δισεκατομμύρια ευρώ το 2019. Η αξία των μετρητών που αναλήφθηκαν μέσω ΑΤΜ στην Ελλάδα μειώθηκε σε 38,8 δισ.
ευρώ το 2020 από 41,5 δισ. ευρώ το 2019. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, η μέση αξία ανάληψης παρουσίασε σημαντική αύξηση μετά από αρκετά χρόνια (κατά περίπου 15% σε σχέση με το 2019, στα 210 ευρώ).
Έτσι, ο λόγος των συναλλαγών με μετρητά προς τις συναλλαγές με κάρτες και τις αναλήψεις από ΑΤΜ ανήλθε στο 63% το 2019 και το 2020 μειώθηκε στο 52% (από 85% το 2015).
Ωστόσο, η μέθοδος αυτή λαμβάνει υπόψη μόνο τα μετρητά που αναλήφθηκαν από τα ΑΤΜ, δηλαδή τα μετρητά που εισήλθαν, καταγράφηκαν και εξήλθαν από το τραπεζικό σύστημα.
Δεν λαμβάνει υπόψη τις λεγόμενες OTC (over-the-counter) πληρωμές, δηλαδή πληρωμές με μετρητά, χέρι με χέρι, με χρήση μετρητών που δεν πέρασαν από ΑΤΜ, POS ή τραπεζικό σύστημα. Το ποσό αυτό στην Ελλάδα εκτιμάται σε περίπου 20 δισ. ευρώ, αυξάνοντας, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση (SPACE) της ΕΚΤ, το μερίδιο των μετρητών στις συναλλαγές σε 80% (σε αριθμό συναλλαγών) και 62% (σε αξία) το 2020.
Άλλοι αναλυτές και τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι το μερίδιο των μετρητών στην Ελλάδα στο σύνολο των συναλλαγών (σε αξία) θα πρέπει να είναι περίπου 80%, αν πάρουμε όλους τους τρόπους πληρωμής και υπολογίσουμε τα μετρητά που δεν έχουν καταγραφεί.
Επιπλέον, σημειώνουν ότι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα που κυκλοφορούν από την ΕΚΤ και την ΤτΕ υπολογίζονται. Το μόνο που γνωρίζει η ΕΚΤ είναι πόσα χρήματα έχει τυπώσει και δώσει στις τράπεζες.
Από εκεί και πέρα, το πόσα χρήματα εκτός τραπεζών έχουν μείνει στις τσέπες των καταναλωτών εντός της ευρωζώνης και πόσα έχουν μείνει στο πορτοφόλι στο εξωτερικό είναι κάτι που εκτιμάται.
